De meeste katten krijgen op een bepaald punt in hun leven last van wormen. De meest voorkomende soorten zijn lintwormen en spoelwormen (ook wel rondwormen genoemd). Deze parasieten leven in de darmen van je kat, en hoewel je ze niet altijd ziet, kan je kat er wel degelijk last van hebben. In dit blog lees je hoe katten besmet raken, hoe je wormen bij je kat herkent, welke soorten wormen er zijn, hoe je wormen kunt behandelen en voorkomen én waarom ontwormen belangrijk is, ook voor binnenkatten.
Wormenbesmetting: hoe werkt het?
Veel mensen denken dat alleen buitenkatten risico lopen op worminfecties, maar ook binnenkatten kunnen besmet raken. Het is daarom belangrijk om te begrijpen hoe een kat besmet kan raken met wormen, zodat je besmetting zoveel mogelijk kunt voorkomen. Hier zijn de meest voorkomende manieren waarop katten wormen kunnen krijgen:
- Het eten van besmette prooien: met name muizen en vogels. Vooral buitenkatten lopen hierdoor een groter risico.
- Contact met besmette ontlasting: Ontlasting van andere dieren kan besmet zijn. Jouw kat kan dan zelf besmet raken wanneer hij bijvoorbeeld in de tuin graaft of aan zijn pootjes likt nadat hij buiten is geweest.
- Via vlooien: Dit geldt vooral voor lintwormen. Als je kat tijdens het wassen een besmette vlo inslikt, kan de lintwormlarve zich ontwikkelen tot een volwassen worm in de darm.
- Via de moedermelk: Kittens kunnen via de moedermelk besmet raken met spoelwormen als de moeder besmet is.
- Via besmet water of rauw vlees: Dit kan soms wormlarven bevatten.
Via mensen: Besmette grond of parasieten kunnen via schoenen en kleding het huis binnenkomen. Daarom is het belangrijk om ook binnenkatten regelmatig te ontwormen, zelfs als ze niet buiten komen.
Hoe herken je wormen bij je kat?
Als jouw kat wormen heeft, veroorzaken ze in het begin vaak nauwelijks zichtbare symptomen. Hierdoor kan een worminfectie langere tijd ongemerkt aanwezig zijn, terwijl de gezondheid van je kat langzaam achteruitgaat. Zelfs als je kat er op het oog gezond uitziet, kunnen er zich al wormen in het lichaam ontwikkelen. Daarom is het belangrijk om alert te blijven op kleine veranderingen in gedrag of uiterlijk. Door worminfecties vroegtijdig te herkennen, kun je ernstige gezondheidsproblemen voorkomen. Maar hoe weet je nou of jouw kat misschien besmet is? Hieronder hebben we de meest voorkomende symptomen voor je op een rijtje gezet:
- Gewichtsverlies ondanks normale eetlust: Katten met wormen kunnen veel eten, maar vallen toch af. Het kan ook voorkomen dat de kat juist geen eetlust heeft.
- Doffe, onverzorgde vacht: een gezonde kat heeft een glanzende vacht. Een infectie kan leiden tot een matte, onverzorgd lijkende vacht.
- Diarree of braken: let op afwijkingen in de ontlasting of braken, waarin soms wormen zichtbaar zijn.
- Opgezwollen buik Vooral jonge katten kunnen een opvallend dikke buik krijgen bij een zware besmetting.
- Kleine witte wormen of segmenten rond de anus: dit zijn vaak stukjes van lintwormen die loslaten. De segmenten lijken een beetje op rijstkorrels.
- Overmatig likken of schuren van de kont: jeuk kan ertoe leiden dat je kat met zijn kont over de vloer schuift.
- Lusteloosheid of juist rusteloos gedrag: veranderingen in energieniveau kunnen een subtiele aanwijzing zijn dat er iets mis is. Dit gaat vaak gepaard met andere bovengenoemde symptomen
Zie je één of meerdere van deze signalen bij je kat? Dan is het verstandig om niet te wachten, maar contact op te nemen met je dierenarts voor verder onderzoek. Een snelle diagnose en behandeling kunnen veel ongemak en complicaties voorkomen.
Verschillende soorten wormen bij katten
Er zijn een aantal verschillende soorten wormen waar katten last van kunnen krijgen. Het is daarom belangrijk om te weten welke dit zijn en wat voor symptomen daarbij gepaard gaan. In dit blog richten we ons vooral op spoelwormen en lintwormen, omdat deze het meest voorkomen bij katten in Nederland. Daarnaast bestaan er ook andere wormsoorten die katten kunnen besmetten. Hoewel deze minder vaak voorkomen, is het toch belangrijk om ze te benoemen, zodat je weet waar je op moet letten.
Spoelwormen
Spoelwormen zijn de meest voorkomende wormen bij katten. Ze zijn rond, wit tot lichtbruin van kleur en kunnen wel 12 centimeter lang worden. Infectie treedt vaak op via moedermelk, besmette omgeving of het eten van besmette prooidieren. Symptomen zijn onder andere braken en/of diarree (soms met zichtbare wormen), vermagering, een opgezwollen buik en groeiachterstand bij kittens. Spoelwormen kunnen ook besmettelijk zijn voor mensen. Vooral bij kinderen die buitenspelen of door eitjes in huis.
Lintwormen
Lintwormen bestaan uit platte, witte segmenten die lijken op rijstkorrels. Katten raken meestal besmet door het inslikken van een besmette vlo of door het eten van kleine knaagdieren. Een besmetting met lintworm veroorzaakt vaak jeuk rond de anus en zichtbare segmenten in de ontlasting.
Andere soorten wormen
- Haakwormen: Haakwormen zijn kleine wormen die zich vasthechten aan de darmwand en zich voeden met bloed. Ze veroorzaken bloedarmoede (bleek tandvlees), zwakte en diarree. Besmetting gebeurt vaak via orale opname. Bijvoorbeeld via besmet voedsel of water.
- Zweepwormen: Zweepwormen zijn zeldzaam bij katten, maar als een kat toch geïnfecteerd is, kunnen ze diarree, bloed in de ontlasting, uitdroging en gewichtsverlies veroorzaken.
- Hartwormen: Hartworm Infecties zijn zeldzaam in Nederland, maar ernstig bij katten. De besmetting vindt plaats via muggenbeten, waarna de wormen zich in het hart en de longslagaders nestelen. Symptomen zijn hoesten, ademhalingsproblemen en zelfs plotseling overlijden.
- Longwormen: Longwormen infecteren de luchtwegen en worden meestal overgedragen via het eten van besmette prooidieren zoals slakken of vogels. Een besmette kat kan last krijgen van hoesten, benauwdheid, vermagering en bloedingen (zoals bloedneus, bloed ophoesten of bloed in de ontlasting). Klachten kunnen zelfs pas jaren na besmetting opkomen.
- Blaaswormen: Blaaswormen komen zeer zelden voor bij katten. Als ze aanwezig zijn, kunnen ze de urinewegen aantasten en bloed in de urine veroorzaken.
Nu we de belangrijkste soorten wormen hebben besproken, is het tijd om te kijken wat je moet doen als je vermoedt dat jouw kat besmet is. Een snelle en juiste aanpak is essentieel om ongemak en complicaties te voorkomen.
Mijn kat heeft wormen: wat kan ik doen?
Als je vermoedt dat jouw kat besmet is met wormen, is het belangrijk om snel actie te ondernemen. Neem contact op met je dierenarts. Meestal wordt een diagnose gesteld op basis van de symptomen en soms wordt aanvullend ontlastingsonderzoek gedaan om het type worm te bevestigen. Als het om spoelwormen of lintwormen gaat, zal de dierenarts een gerichte behandeling adviseren.
Bij spoelworminfecties wordt vaak gekozen voor een breed werkend ontwormingsmiddel dat zowel volwassen wormen als hun larven aanpakt. In het geval van lintwormen is het belangrijk om niet alleen de wormen zelf te bestrijden, maar ook vlooien te behandelen, omdat vlooien vaak de bron van de besmetting zijn. Een tweede behandeling na enkele weken is noodzakelijk om alle stadia van de wormcyclus effectief te doorbreken.
Naast de behandeling van je kat, is een goede hygiëne essentieel om herbesmetting te voorkomen. Zorg ervoor dat de kattenbak dagelijks grondig wordt schoongemaakt, was manden en dekens die je kat gebruikt regelmatig en stofzuig wat vaker dan normaal, vooral plekken waar je kat veel komt.
Een snelle, grondige aanpak voorkomt niet alleen complicaties bij je kat, maar ook verdere verspreiding naar andere (huis)dieren en mensen toe.
Kat ontwormen: hoe werkt het?
Een belangrijk onderdeel van de gezondheid van je kat is regelmatig ontwormen, ook als er geen duidelijke symptomen zijn. Houdt de volgende richtlijnen aan:
- Binnenkatten: 1 tot 2 keer per jaar ontwormen.
- Buitenkatten: minimaal 4 keer per jaar ontwormen.
Buitenkatten hebben een groter besmettingsrisico door contact met de natuur en moeten daarom vaker worden ontwormd. Het kan zijn dat jouw kat vaker ontwormd moet worden dan 4 keer per jaar. Bijvoorbeeld als jouw kat meegaat op vakantie of naar shows. Informeer hiervoor bij je dierenarts voor een gericht advies.
Bij kittens is een strikter schema nodig, omdat ze gevoeliger zijn voor worminfecties. Houdt de volgende richtlijnen aan:
- Start op 3 weken leeftijd.
- Ontworm elke 2 weken tot 2 weken nadat ze voor het laatst bij de moeder gedronken hebben. Vergeet niet om ook de moederpoes te ontwormen.
- Daarna maandelijks ontwormen tot 6 maanden leeftijd.
- Vanaf 6 maanden volgen ze het volwassen schema.
Door het ontwormingsschema nauwkeurig aan te houden, voorkom je ernstige infecties en zorg je ervoor dat je kat fit, vitaal en beschermd blijft, ongeacht zijn leeftijd of leefomgeving.
Ontwormingsmiddelen: wat zijn de opties?
Er zijn verschillende soorten ontwormingsmiddelen beschikbaar om worminfecties bij katten te bestrijden. Niet elk middel werkt tegen alle wormsoorten, dus het is belangrijk om een product te kiezen dat past bij de specifieke situatie van jouw kat. Vraag hiervoor altijd eerst om advies bij je dierenarts. De meest gebruikte soorten ontwormingsmiddelen zijn:
Tabletten
Ontwormingstabletten zijn effectief tegen de meeste veel voorkomende wormsoorten, zoals spoelwormen en lintwormen. Sommige tabletten hebben een breed werkingsspectrum en kunnen ook haakwormen bestrijden. Ze zijn meestal eenvoudig toe te dienen, bijvoorbeeld verstopt in een beetje natvoer. Let wel goed op de dosering en geef altijd de juiste hoeveelheid die past bij het gewicht van je kat.
Spot-on middelen (pipetten)
Een spot-on middel wordt met een pipet op de huid van je kat aangebracht, meestal tussen de schouderbladen. De werkzame stoffen worden opgenomen via de huid en verspreiden zich door het lichaam. Pipetten zijn handig voor katten die moeilijk pillen slikken en kunnen behalve wormen vaak ook vlooien of teken aanpakken.
Pasta’s
Ontwormingspasta’s worden meestal toegediend met een spuitje direct in de bek. Ze zijn vooral geschikt voor kittens of katten die problemen hebben met het slikken van tabletten. Pasta’s zijn vaak specifiek afgestemd op spoelwormen en kunnen eenvoudig in kleinere hoeveelheden worden gedoseerd.
Injecties
In sommige gevallen kan een dierenarts een injectie geven tegen worminfecties, bijvoorbeeld als een kat erg ziek is of het risico op besmetting groot is. Dit komt minder vaak voor en wordt meestal alleen ingezet bij ernstige gevallen.
Met de juiste ontwormingskuur en een goed afgestemd schema kun je worminfecties behandelen en voorkomen. Laten we daarom eens kijken naar de beste manieren om besmetting te minimaliseren.
Hoe voorkom je wormen bij je kat?
Voorkomen is altijd beter dan genezen. Hoewel worminfecties bij katten nooit volledig zijn uit te sluiten, kun je het risico flink verkleinen door enkele maatregelen te nemen.
Regelmatig ontwormen is een eerste stap. Ook katten die geen symptomen vertonen, kunnen dus toch besmet zijn met wormen. Het volgen van een ontwormingsschema dat past bij de levensstijl van je kat (binnen of buitenkat) is essentieel om nieuwe besmettingen te voorkomen. Naast regelmatig ontwormen kan een ontlastingsonderzoek helpen om een worminfectie vroegtijdig op te sporen. De dierenarts stuurt de ontlasting dan naar het lab waar het wordt onderzocht op wormen, eitjes en larven. Echter dit is wel prijzig dus het wordt vaak alleen preventief gedaan bij ernstige gevallen.
Daarnaast is het belangrijk om aandacht te besteden aan vlooienpreventie. Omdat lintwormen vaak via besmette vlooien worden overgedragen, speelt effectieve vlooienbestrijding een belangrijke rol in de bescherming tegen worminfecties.
Tot slot is voeding ook een factor om rekening mee te houden. Vermijd het geven van rauw vlees, tenzij dit vooraf veilig is ingevroren. Hiermee voorkom je dat je kat via voeding in contact komt met larven van spoelwormen of andere parasieten.
Door deze preventieve maatregelen te nemen, kun je het risico op worminfecties sterk verminderen en verklein je de kans op (her)besmetting van andere huisdieren en mensen in huis.
Effectief omgaan met worminfecties
Worminfecties bij katten zijn een veelvoorkomend probleem en kunnen, als ze niet behandeld worden, ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken. Gelukkig zijn deze infecties goed te voorkomen en te behandelen met de juiste aanpak. Regelmatige ontworming, goede hygiëne en effectieve vlooienbestrijding spelen hierbij een essentiële rol. Twijfel je of jouw kat besmet is met wormen? Neem dan contact op met je dierenarts voor een juiste diagnose en passende behandeling. Met een goede verzorging en preventieve maatregelen houd je je kat gezond en verklein je de kans op worminfecties.
Liefs,
Team Kattenoppas Nederland
https://www.petmd.com/cat/conditions/infectious-parasitic/worms-cats
https://www.beaphar.nl/blog/wormen/hoe-vaak-moet-ik-mijn-kat-ontwormen/
https://www.medpets.nl/hoe-vaak-geef-je-een-kat-een-wormenkuur
https://dierenzorggids.nl/artikel/spoelwormen-bij-katten/
https://dierenzorggids.nl/artikel/lintworm-kat/
https://dierenzorggids.nl/artikel/kat-ontwormen/
https://www.anicura.nl/over-huisdieren/kat/kennisbank/kittens-en-wormen-hoe-zit-het/
Liza van der Horst
Liza is een enorme kattenliefhebber en al jaren trotse kattenoppas bij Kattenoppas Nederland, waar ze haar passie omzet in werk. Met haar uitgebreide ervaring en kennis van katten is ze daarom ook tekstschrijver voor onze blog. Daarnaast is Liza ook onze huis fotograaf en haalt ze in haar vrije tijd graag de camera tevoorschijn. Hiermee zet ze de liefste katten met hun charmante persoonlijkheden op de foto.
