Je kat verhaart enorm, zit onder de klitten of laat zich amper kammen — herkenbaar? Hoewel katten zichzelf dagelijks intensief verzorgen door te likken, is dat niet altijd genoeg om de vacht in topconditie te houden. Dit likken helpt weliswaar bij het verwijderen van losse haren, het verspreiden van geur en het onderhouden van de huid, maar in de praktijk lopen veel katteneigenaren toch tegen problemen aan. Een goede vachtverzorging is essentieel voor de gezondheid en het welzijn van je kat. Niet alleen draagt een verzorgde vacht bij aan een mooie uitstraling, maar het helpt ook om klitten, haarballen en huidproblemen te voorkomen. In dit blog leggen we uit waarom katten verharen, hoe je hun vacht het beste verzorgt, welke borstels en kammen geschikt zijn en wanneer het verstandig is om een professionele kattentrimster in te schakelen.
Inhoud van het artikel
- Waarom verhaart een kat?
- Tips voor een dagelijkse vachtverzorging
- Hoe vaak moet je een kat borstelen?
- Welke kammen en borstels moet ik gebruiken?
- Welke kam of borstel voor de kat wordt afgeraden?
- Je kat wassen: wel of niet doen?
- Wat te doen bij een vette of stinkende vacht
- Vervilting bij katten
- Wanneer ga je naar een kattentrimster?
- Wat doet een kattentrimster?
Waarom verhaart een kat?
De meeste katten hebben een vacht die bestaat uit een bovenvacht (dekharen) en een ondervacht (wolharen). De manier waarop ze verharen ligt aan het type vacht. Er zijn rassen zoals de meeste kortharen die het hele jaar door verharen. Er bestaat dus geen algemeen advies, maar er dient altijd specifiek gekeken te worden naar het soort kattenvacht.
Bij de seizoensovergangen (van zomer naar herfst en winter naar lente) neemt de verharing van de kat vaak toe. De vacht verandert dan in dichtheid, waardoor katten meer gaan verharen. Dit zijn de periodes waarin je extra alert moet zijn op klitten, vilten en losse haren. Controleer je kat dagelijks en kam één keer per week, zodat je voorkomt dat hij te veel haren oplikt. Dit kan namelijk verstopping in de maag en haarballen veroorzaken.
Een kat die extreem verhaart, kan mogelijk een gezondheidsprobleem hebben. Denk hierbij bijvoorbeeld aan stress, parasieten zoals vlooien en mijten of huidproblemen/infecties. Twijfel je? Raadpleeg dan altijd je dierenarts.
Tips voor een dagelijkse vachtverzorging
Het beste is om dagelijks even met je vingers door de vacht van je kat te gaan. Hiermee kun je snel klitten en vilten opsporen. Zo versterk je de band met je kat en kun je meteen ook controleren op bijvoorbeeld wondjes of parasieten. Een extra tip: Veeg tijdens de rui dagelijks met een vochtig microvezeldoekje over de vacht. Dit bootst de werking van de kattentong na en verwijdert losse haren op een milde manier. Als je passend advies wilt voor de vacht van je kat, neem dan eens contact op met een kattentrimster.
Hoe vaak moet je een kat borstelen?
Bij de meeste katten is één keer per week borstelen voldoende. Katten met een normale vacht die niet snel klit, hebben niet dagelijks een borstelbeurt nodig. Integendeel; als je te vaak borstelt, bestaat de kans dat je de goede haren meeneemt. Dit stimuleert de haarzakjes juist om sneller en meer haar te produceren, wat leidt tot meer verharing. Natuurlijk zijn er uitzonderingen op deze regel, zoals de Pers of Britse Langhaar. Zij hebben eerder last van klitten en moeten daarom wel regelmatiger geborsteld worden.
Welke kammen en borstels moet ik gebruiken?
Het gebruik van de juiste kammen en borstels is erg belangrijk. Eigenlijk heb je maar 2 soorten borstels nodig om de vacht van je kat goed te kunnen verzorgen:
- Slickerborstel: Met de slickerborstel haal je voorzichtig losse haren, vuil en lichte klitten uit de bovenlaag van de vacht. Dat maakt de vacht makkelijker doorkambaar.
- Grove kam: Daarna gebruik je de grove kam om de vacht laagje voor laagje te controleren en eventuele diepere klitten op te sporen en eruit te halen.
Het is belangrijk om een geschikte borstel of kam te gebruiken. Je verwijdert hiermee namelijk de al losse haren, vuil, masseert de huid, verdeelt talg over het hele haar en controleert de vacht en huid op wondjes en parasieten.
Belangrijk
Als je een nieuwe borstel gebruikt, let dan altijd goed op hoe je kat hierop reageert en of het geen ongemak veroorzaakt. Werk altijd met beleid en trek nooit hard aan klitten. Begin bij voorkeur op makkelijk bereikbare plekken zoals de rug en werk dan rustig naar lastigere plekken toe, zoals oksels en liezen. Bij katten die gevoelig zijn voor borstelen is het slim om tussendoor even te pauzeren en ze te belonen.
Welke kam of borstel voor de kat wordt afgeraden?
Gebruik nooit kammen of borstels die ervoor gemaakt zijn om zo veel mogelijk ondervacht eruit te trekken, zoals de Furminator of ontwolharkjes. Gebruik ook geen rubberen kammen of handschoenen. Hiermee trek je juist meer haren uit de vacht dan nodig is. Bovendien kan dit een onprettig gevoel geven bij jouw kat.
Je kat wassen: wel of niet doen?
Het wassen van een kat is in principe niet nodig, aangezien katten zichzelf goed schoonhouden. Ze besteden gemiddeld meer dan een uur per dag aan vachtverzorging, wat hun vacht schoon en gezond houdt. Een wasbeurt kan daarbij erg stressvol zijn voor de kat en overmatig of onnodig wassen kan de huid juist uitdrogen en natuurlijke oliën verwijderen, wat tot huidirritatie leidt. Dierenartsen raden een bad alleen in specifieke situaties aan:
- Ernstige vervuiling: Als je kat in iets plakkerigs of giftigs terecht is gekomen, zoals olie of verf. Dan is een bad belangrijk om te voorkomen dat ze deze stoffen binnenkrijgt tijdens het likken.
- Medische redenen: Bij huidproblemen, allergieën of parasieten kan een dierenarts een medicinale shampoo voorschrijven om verlichting te geven. Voor vlooien of andere parasieten is een bad meestal niet de eerste keus. Tegenwoordig zijn er effectieve middelen, waardoor een stressvol bad overbodig is.
- Langharige rassen: Langharige katten zoals de Pers hebben meer vachtverzorging nodig, maar meestal volstaat regelmatig borstelen om klitten en vuil te verwijderen. Een wasbeurt is niet standaard nodig voor langharigen, tenzij de vacht erg vet of vies is en borstelen niet genoeg helpt. Soms kan bij een flinke klitvorming of aangekoekte ontlasting aan de achterkant een bad nodig zijn om de vacht schoon te krijgen.
Als je besluit je kat te wassen (op aanraden van de dierenarts), dan moet je rekening houden met een aantal zaken. Zorg ervoor dat het zo stress-vrij mogelijk is voor je kat. Gebruik altijd een speciale kattenshampoo. Shampoo voor mensen of hondenshampoo kan de huid van je kat irriteren. Gebruik lauwwarm water. Vermijd het gezicht en voorkom dat er water of zeep in de ogen, oren of neus komt. Droog je kat vervolgens goed af. Gebruik hiervoor een handdoek. Vermijd het gebruik van een föhn, tenzij je kat hieraan gewend is. Beloon je kat naderhand met een lekkernijtje.
Als jouw kat het niet toelaat om gewassen te worden, dan zijn er een aantal alternatieven. Gebruik droogshampoo of mousse (specifiek voor katten). Deze kunnen helpen bij het reinigen van de vacht zonder water te gebruiken. Maak gebruik van vochtige doekjes speciaal ontworpen voor katten. Deze kunnen deze helpen bij het verwijderen van vuil van de vacht.
In de meeste gevallen is regelmatig borstelen en kammen voldoende om de vacht van je kat schoon en gezond te houden.Als je twijfelt of een bad nodig is, raadpleeg dan je dierenarts of een professionele kattentrimster.
Wat te doen bij een vette of stinkende vacht
Een gezonde kattenvacht is schoon, zacht en ruikt neutraal. Merk je dat de vacht van je kat vet, plakkerig of stinkend is? Dan kan dit duiden op een probleem. Neem daarom altijd contact op met je dierenarts of kattentrimster als je het niet vertrouwt. Een vettige vacht ontstaat vaak doordat katten zichzelf niet meer goed verzorgen. Mogelijke oorzaken zijn onder andere:
- Overgewicht of ouderdom: Waardoor katten moeilijker overal bij kunnen.
- Pijnklachten: Zoals artrose of gebitsproblemen.
- Huidproblemen of allergieën
- Hormonale stoornissen: Zoals een te snel werkende schildklier.
- Slechte algemene gezondheid: Zoals lever- of nierproblemen.
De vettigheid zit vooral bij de staartbasis, waar zich de staartklier (grote talgklier) bevindt. Een overactieve staartklier kan een lokale vettige vacht veroorzaken, vooral bij ongecastreerde katers. Om de vacht tijdelijk te ondersteunen kun je voorzichtig maïzena gebruiken. Wrijf dit zachtjes in de vettige vacht, laat het even intrekken en kam het daarna uit met een slickerborstel. Maïzena absorbeert overtollig vet zonder de huid te irriteren.
Als je kat plotseling een vette, stinkende vacht ontwikkelt, laat hem dan nakijken door een dierenarts. Aanhoudende veranderingen in de vacht kunnen wijzen op serieuze gezondheidsproblemen die behandeling nodig hebben.
Vervilting bij katten
Vervilting ontstaat wanneer losse haren, vuil en talg samenklitten tot harde, compacte stukken in de vacht. In tegenstelling tot gewone klitten, die je vaak nog redelijk makkelijk kunt uitkammen, vormen vervilte plekken een dichte massa die strak op de huid vastzit. Dit kan erg pijnlijk zijn voor je kat, omdat de vervilting aan de huid trekt en kan leiden tot wondjes, infecties en zelfs een verminderde bloedcirculatie.
Hoe ontstaat vervilting
Vervilting ontstaat meestal door onvoldoende vachtverzorging, bijvoorbeeld door ziekte, huidproblemen of verminderde talgproductie. Onvoldoende vachtverzorging kan ook komen door ouderdom of pijn waardoor katten zichzelf minder goed kunnen wassen. Het kan ook komen door een te dikke ondervacht, vooral tijdens seizoenswisselingen en overmatige verharing zonder dat losse haren worden verwijderd. Sommige kattenrassen hebben vanwege hun dikke, lange vacht een verhoogd risico op vervilting.
Wat je kunt doen tegen vervilting
Controleer de vacht regelmatig, vooral op risicoplekken zoals onder de oksels, in de liezen, achter de oren en aan de achterkant van de poten. Voel dagelijks met je vingers door de vacht om kleine klitten vroegtijdig op te sporen. Gebruik een grove kam om klitten voorzichtig uit te kammen voordat ze erger worden. Borstel niet te veel of te agressief, want dat kan juist meer verharing en klitten veroorzaken.
Merk je beginnende vervilting op? Probeer dit dan niet zelf uit te kammen of weg te knippen. Hiermee kun je de huid beschadigen. Raadpleeg altijd een professionele kattentrimster die gespecialiseerd is in het veilig verwijderen van vervilte vacht.
Wanneer ga je naar een kattentrimster?
Een bezoek aan de kattentrimster is aan te raden wanneer je kat zijn vacht zelf niet meer goed kan verzorgen, of als het jou niet lukt om de vacht te onderhouden. Dit komt bijvoorbeeld vaak voor bij katten die wel hun rug schoonhouden, maar waarbij in de liezen, oksels of onder op de buik toch regelmatig klitten ontstaan — ondanks jouw goede zorgen.
Bij de seizoensovergangen wordt vaak gezien dat het uitvallen van de vacht voor vachtproblemen zorgt, zoals bij de Britse Korthaar. Zij hebben moeite met het verliezen van hun ondervacht, waardoor een goede kambeurt juist erg kan helpen.
Hoe vaak een kat getrimd moet worden, hangt af van het vachttype en de verzorging thuis. Soms is één keer per jaar voldoende, maar er zijn ook katten die elke drie tot zes maanden ondersteuning nodig hebben om klitten en vervilting te voorkomen.
Daarnaast kan stress een rol spelen bij slechtere vachtverzorging. Denk bijvoorbeeld aan periodes waarin je op vakantie gaat. Om stress tijdens je afwezigheid te verminderen, kun je je kat dan ook lekker thuis in zijn vertrouwde omgeving laten, met een lieve en ervaren oppas van Kattenoppas Nederland. Weet je dat jouw kat gevoelig is voor klitten? Dan is het slim om vóór je vertrek een afspraak te maken bij de kattentrimster, zodat de vacht in goede conditie blijft.
Wat doet een kattentrimster?
Een goede kattentrimster richt zich niet op het verwijderen van zoveel mogelijk haar, maar op het behouden en verbeteren van de vachtconditie van je kat. Tijdens een katten trimbehandeling worden klitten voorzichtig verwijderd, wordt de vacht zorgvuldig gekamd en krijgt de huid de aandacht die het nodig heeft. Het doel is altijd om zo veel mogelijk gezonde vacht te behouden.
Een vachtbesparende aanpak is belangrijk omdat de vacht niet alleen bescherming biedt tegen kou, maar ook tegen hitte, vochtverlies, UV-straling en huidbeschadigingen. Het uittrekken van grote hoeveelheden ondervacht of het overmatig scheren kan juist leiden tot meer verharing, een slechtere vachtstructuur en gezondheidsproblemen.
Misverstand over ontwollen van de kat
Toch wordt er nog vaak gedacht dat een kat volledig ontwold of geschoren moet worden om van losse haren af te komen. Ontwollen is echter niets anders dan het uittrekken van de ondervacht (de wolharen). Hoewel dit op korte termijn lijkt te helpen, verergert het probleem op de lange termijn juist. De kat kan hierdoor meer gaan verharen en de kwaliteit van de vacht kan achteruitgaan. De wolharen zijn essentieel, en zelfs in de zomer heeft je kat zijn volledige vacht nodig om goed te kunnen functioneren.
Een gezonde vacht vraagt dus om zorgvuldige verzorging en respect voor de natuurlijke structuur. Kies daarom altijd voor een vacht besparende kattentrimster.
Een goede vachtverzorging van de kat
Een gezonde vacht is essentieel voor de gezondheid van je kat. Door regelmatig te controleren en kammen, de juiste borstels te gebruiken en niet te vaak te kammen, kun je veel problemen zoals extreme verharing, klitten en haarballen voorkomen. Daarnaast werkt de vacht van je kat beschermend tegen wondjes en warmteregulerend, waardoor warmte wordt vastgehouden in de winter en overmatige hitte wordt afgeweerd in de zomer. Lukt het niet goed om de vacht in goede conditie te houden of merk je veranderingen aan de vacht van je kat? Aarzel dan niet om een professionele kattentrimster in te schakelen die de natuurlijke vacht opbouw respecteert en de gezondheid van je kat op de eerste plaats zet.
Liefs,
Team Kattenoppas Nederland
Dit blog is geschreven in samenwerking met kattentrimster Natasja Hekman, eigenaar van Natasja’s Kattensalon in Heemskerk.
https://vcahospitals.com/know-your-pet/grooming-and-coat-care-for-your-cat?
https://www.purina.com/articles/cat/health/routine-care/grooming-a-cat
https://www.trupanion.com/pet-blog/article/cat-shedding-so-much
https://www.purina.com/articles/cat/health/routine-care/why-is-cat-shedding-so-much
https://www.tvmf.org/articles/grooming-behavior-of-cats/
https://vetmed.tamu.edu/news/pet-talk/cat-baths/
https://voormijndier.nl/blogs/post/welke-kam-heb-ik-nodig-voor-mijn-kat
Liza van der Horst
Liza is een enorme kattenliefhebber en al jaren trotse kattenoppas bij Kattenoppas Nederland, waar ze haar passie omzet in werk. Met haar uitgebreide ervaring en kennis van katten is ze daarom ook tekstschrijver voor onze blog. Daarnaast is Liza ook onze huis fotograaf en haalt ze in haar vrije tijd graag de camera tevoorschijn. Hiermee zet ze de liefste katten met hun charmante persoonlijkheden op de foto.
