Vlooien zijn vervelende parasieten die flink wat overlast kunnen veroorzaken voor je kat en jouzelf. Ze kunnen jeuk, irritatie en zelfs ziektes veroorzaken bij je kat. Ze vermenigvuldigen zich snel en kunnen zelfs een vlooienplaag in huis veroorzaken. Het is daarom van belang dat jij weet hoe je dit kan voorkomen en tegengaan. In dit artikel gaan we dieper in op wat vlooien zijn, hoe je kunt herkennen of je kat vlooien heeft, en hoe je vlooien effectief kan bestrijden.
Wat zijn vlooien?
Vlooien zijn kleine, bloedzuigende parasieten die zich voeden met het bloed van je kat. Ze staan bekend om hun vermogen om zich snel voort te planten. Ze leggen dan eitjes in de vacht van je kat en verspreiden zich vervolgens razendsnel. Dat kan leiden tot ernstige ongemakken voor je kat. Denk bijvoorbeeld aan jeuk, huidinfecties en vlooienallergie.
Hoe loopt een kat vlooien op?
Katten kunnen vlooien op verschillende manieren oplopen. Als ze buiten komen en in contact komen met besmette dieren zoals andere katten, maar ook door prooidieren waar ze op jagen, dan kunnen de vlooien gemakkelijk overspringen. Zelfs als je kat nooit naar buiten gaat, kan hij vlooien oplopen. Vlooien komen bijvoorbeeld binnen via mensen en kunnen zich verschuilen in tapijten, meubels en andere delen van je huis. De eitjes kunnen namelijk tot wel een jaar blijven liggen totdat ze uitkomen. Vaak gebeurt dit in de warmere zomermaanden. Het is daarom van belang om jouw kat regelmatig te controleren op vlooien, larven en eitjes om ongemak en gezondheidsrisico’s te voorkomen.
Heeft mijn kat vlooien?
Nu vraag je je waarschijnlijk af: hoe kom ik erachter of mijn kat vlooien heeft? We zullen je een aantal tips geven zodat jij de aanwezigheid van vlooien bij je kat kunt herkennen en de nodige stappen kan ondernemen.
Ten eerste is het belangrijk om het gedrag van je kat goed te observeren. Tekenen dat jouw kat mogelijk last heeft van vlooien zijn:
- Overmatig krabben en bijten: Katten met vlooien zullen zichzelf vaak krabben en bijten om de jeuk te verlichten. Dit kan leiden tot huidirritatie en zelfs haarverlies.
- Overmatig wassen van de vacht: Katten houden hun vacht graag zo schoon mogelijk, en als ze merken dat ze vlooien hebben, zullen ze zichzelf vaak meer gaan likken en wassen. Ook dit kan uiteindelijk leiden tot haarverlies.
- Onrustig gedrag: Een kat die vlooien heeft, kan rusteloos en prikkelbaar worden. Dit merk je doordat hij bijvoorbeeld veel met de staart zwaait en de oren naar achteren heeft. Het kan zelfs voor agressie zorgen. Neem dit je kat dus niet kwalijk! Hij heeft gewoon last van jeuk.
- Schudbewegingen van het hoofd of krabben aan de oren: Vlooien kunnen ook de oren van katten aantasten, wat kan leiden tot het schudden van het hoofd en krabben aan de oren.
Vervolgens moet je de vacht van je kat controleren. Dit kan je het beste doen door de vacht uit elkaar te spreiden en door te kammen met een speciale vlooienkam. Het is dan belangrijk dat je zoekt naar:
- Kale plekken: Als jouw kat zichtbare kale plekken heeft, kan dit duiden op een vlooienbesmetting of zelfs een vlooienallergie. Het overmatig krabben en wassen kan deze kale plekken veroorzaken.
- Vlooienbeten: Dit zijn kleine, rode bultjes of korstjes op de huid van je kat. Deze bultjes en korstjes kunnen jeuken en leiden tot krabben en huidirritatie. Ze komen vaak voor rond de nek, de rug, de staart en de buik van de kat.
- Vlooien eitjes: Als je goed kijkt, kun je kleine, ovale eitjes zien die lijken op witte korreltjes in de vacht van je kat. Als je deze eitjes ziet, betekent dit dat je kat besmet is met vlooien.
- Vlooienpoep: Vlooien laten ook uitwerpselen achter. Dit zijn kleine zwarte korreltjes die gemakkelijk te herkennen zijn. Dit is vooral makkelijk te identificeren met een vlooienkam.
- Vlooien: Vlooien zelf kunnen soms lastig te zien zijn, afhankelijk van de kleur en dikte van de vacht van je kat. Daarnaast zijn vlooien ook nog eens behoorlijk snel.
Tot slot kan je ook nog de slaapplek van je kat controleren. Als jouw kat vlooien heeft, dan is het heel waarschijnlijk dat je vlooienpoep op de slaapplek van je kat vindt. Ook kan je mogelijk vlooien eitjes vinden. Controleer dus op witte of zwarte korreltjes.
Belang van vlooienbestrijding
In extreme gevallen kunnen katten ernstig ziek worden van een vlooienbesmetting. Het is daarom belangrijk om je kat regelmatig te controleren op vlooien, ook als je het niet vermoedt. Hieronder bespreken we een aantal punten om het belang van vlooienbestrijding duidelijk te maken.
Gezondheidsproblemen
Vlooien staan bekend om het overdragen van ziekten zoals de Bartonella-bacteriën en het verspreiden van lintwormen. Deze ziekten kunnen resulteren in symptomen variërend van koorts en zwakte tot spijsverteringsproblemen. Daarnaast kunnen vlooien ernstige allergieën en huidproblemen veroorzaken. Dit kan chronisch worden en vereist een intensieve behandeling. Alhoewel het minder vaak voorkomt, kunnen vlooien ook bloedarmoede veroorzaken. Als dit niet snel genoeg wordt behandeld, kan het zelfs leiden tot de dood. Kittens en oudere katten zijn hier extra vatbaar voor. Preventieve maatregelen helpen het beste om deze aandoeningen te voorkomen.
Vlooienplaag in huis
Een vlooienbesmetting bij je kat kan snel escaleren en een vlooienplaag in je huis veroorzaken. Vlooien leggen eitjes in de vacht van je kat, en deze eitjes kunnen in je huis terechtkomen. Ze zullen zich ontwikkelen tot volwassen vlooien, zich vermenigvuldigen en verspreiden. Een vlooienplaag in huis kan je hele leefomgeving onaangenaam maken, en het kan lastig zijn om er vanaf te komen.
Vlooien op mensen
Hoewel vlooien meestal alleen op dieren zoals katten zitten, kunnen ze in zeldzame gevallen ook mensen bijten. Deze beten kunnen jeuk en huidirritatie veroorzaken. Het voorkomen van vlooien bij je kat helpt dus niet alleen je huisdier, maar beschermt ook jou en je gezin tegen ongemak en mogelijke ziekten die door vlooien kunnen worden overgedragen.
Hoe behandel ik vlooien bij mijn kat?
Als je vermoedt dat je kat vlooien heeft, is het van groot belang om snel actie te ondernemen. Als je meerdere katten hebt, dan moeten ze allemaal behandeld worden. Belangrijk om te benadrukken is dat je nooit middelen voor honden mag gebruiken bij je kat. Dit kan ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken. We zullen de verschillende behandelingsmethoden en hun voor- en nadelen bespreken om je kat van deze vervelende parasieten af te helpen.
Uitwendig gebruik
Deze producten worden uitwendig gebruikt, namelijk op de huid of de vacht. Deze producten (behalve de kam) bevatten chemische of natuurlijke stoffen die dodelijk zijn voor vlooien. De ingrediënten variëren, afhankelijk van het product, maar ze zijn bedoeld om vlooien te doden en/of hun voortplanting te voorkomen.
- Pipet: Vlooienpipetten bevatten een vloeistof die tussen de schouderbladen van je kat moet worden aangebracht. Deze vloeistof doodt de vlooien en voorkomt verdere besmetting gedurende een maand. Het is gemakkelijk te gebruiken, maar bij sommige katten kan het allergische reacties veroorzaken. Daarbij is het pas vanaf een bepaalde leeftijd en gewicht te gebruiken. Lees altijd de bijsluiter.
- Spray: Vlooien sprays zijn te vergelijken met vlooienpipetten. Het kan direct op de vacht van je kat worden aangebracht en doodt de vlooien meestal binnen 24 uur. Daarnaast werkt het soms ook tegen teken en luizen. Ook hier geldt de kans op allergische reacties, vooral als de spray wordt ingeademd of opgelikt.
- Shampoo: Er zijn verschillende shampoos op de markt die vlooien tegengaan, echter het werkt meestal alleen direct na gebruik op de volwassen vlooien en biedt geen langdurige bescherming, omdat de eitjes niet dood gaan. Daarbij vinden veel katten het onprettig om gewassen te worden en kan de shampoo irriterend zijn voor jouw eigen handen.
- Halsbanden: Er bestaan vlooienhalsbanden die langdurige bescherming bieden, tot wel enkele maanden lang. Het nadeel is dat ook deze een allergische reactie of kale plekken rondom de nek kunnen veroorzaken. Overigens wordt er gedacht dat de halsband alleen goed werkt rondom de nek en dus niet op de rest van het lichaam. Zorg ervoor dat je een halsband kiest die veilig is voor katten, met een goed losschiet systeem, mocht je kat vast komen te zitten.
- Kammen: Een goede vachtverzorging is belangrijk en het dagelijks kammen van de vacht van je kat met een vlooienkam is een effectieve manier om vlooien te verwijderen. Je vangt de vlooien in de kam en doodt ze vervolgens. Het is daarbij ook een goedkope optie. Dit moet je echter wel dagelijks bijhouden en het kan daarom tijdrovend zijn.
Inwendig gebruik
Inwendige vlooienmiddelen zijn producten die via de mond worden toegediend of worden geïnjecteerd onder de huid en vervolgens in de bloedbaan van je kat terechtkomen. Zodra de actieve ingrediënten in het bloed circuleren, doden ze vlooien en verstoren ze de voortplantingscyclus om nieuwe vlooien te voorkomen. De vlo moet echter wel eerst bijten zodat ze het middel binnenkrijgen. Dit kan dus alsnog jeuk en ongemak veroorzaken.
- Tabletten: Tabletten zijn eenvoudig toe te dienen en werken snel en effectief. Ze bieden langdurige bescherming tegen vlooien. Ze vereisen meestal een recept van de dierenarts. Het nadeel is dat sommige katten bijwerkingen kunnen ervaren. Als dit gebeurt, dan is het moeilijker te verhelpen omdat het dan al in het bloed is opgenomen.
- Pasta: Pasta’s zijn vergelijkbaar met tabletten, maar bevatten soms ook natuurlijke middelen en zijn dus minder giftig. De werking ervan verschilt dan ook per product. De meest voorkomende bijwerkingen van orale vlooienmiddelen zoals pasta’s zijn spijsverteringsproblemen zoals braken en diarree.
- Injectie: In sommige gevallen kan een dierenarts een injectie voorschrijven om vlooien te bestrijden. Dit is meestal het geval bij ernstige besmettingen. Het voordeel is dat het langdurig werkt, het nadeel is dat het prijzig is en het de volwassen vlooien niet doodt, maar alleen de voortplantingscyclus verstoort. Het moet dus in combinatie gegeven worden met een ander middel.
Natuurlijke vlooienbestrijding
Sommige mensen kiezen voor natuurlijke vlooienbestrijding, zoals essentiële oliën en supplementen om vlooien te bestrijden. Dit is meestal milieuvriendelijker, maar er is vaak minder bewijs van effectiviteit in vergelijking tot chemische behandelingen. De effectiviteit varieert dus, en sommige producten kunnen zelfs gevaarlijk zijn voor katten. Raadpleeg daarom altijd je dierenarts voordat je een natuurlijke anti-vlooienmiddel gebruikt.
Lintworm behandeling
Vlooien kunnen lintwormen overdragen, dus naast het bestrijden van vlooien, moet je ook overwegen om je kat op lintwormen te laten controleren en behandelen indien nodig.
Met deze behandelingsmethoden kun je je kat helpen om vlo-vrij en gezond te blijven. Vergeet niet om regelmatig preventieve maatregelen te nemen om herbesmetting te voorkomen, en raadpleeg altijd je dierenarts als je vragen of zorgen hebt over de gezondheid van je kat.
Behandelen van het huis
Vlooien zitten niet alleen op je kat, maar ook in zijn omgeving. Het is daarom belangrijk om je huis (preventief) te behandelen tegen vlooien. Ze gedijen het beste in een warme, vochtige en donkere omgeving. Vlooien kunnen eitjes, larven en poppen achterlaten in tapijten, vloerkleden, kieren van banken, stoelen of bedden, in kleding en beddengoed en in de mandjes van je kat. Het is daarom belangrijk om dit regelmatig schoon te houden door grondig te stofzuigen (vervang ook regelmatig de zak want hier leven ze ook graag in) en om het beddengoed van je kat regelmatig te wassen.
Overweeg ook om de buitenomgeving te behandelen, vooral in de warmere zomermaanden. Maai het gras bijvoorbeeld regelmatig. Je kan overwegen om nematoden los te laten in je tuin. Dit zijn kleine wormpjes die een bacterie afscheiden die dodelijk is voor vlooien. Het wordt steeds meer ingezet en lijkt goed te werken. Je kan ook een omgevingsspray gebruiken (binnen of buiten), maar wees je bewust van de chemicaliën die hierin zitten, deze kunnen namelijk schadelijk zijn voor andere insecten en dieren, maar ook voor je kat en jezelf.
Zijn anti-vlooienmiddelen schadelijk voor mijn kat?
Veel katteneigenaren maken zich zorgen over de veiligheid van anti-vlooienmiddelen en vragen zich af of deze producten schadelijk kunnen zijn voor hun kat. Veel anti-vlooienmiddelen bevatten chemische stoffen. Het zijn namelijk pesticiden die de vlooien, larven, poppen en vlooien eitjes moeten doden. Een aantal van deze stoffen zijn zeer schadelijk voor katten en moeten daarom vermeden worden. Bepaalde middelen kunnen bij herhaalde en langdurige blootstelling chronische effecten hebben. Daarnaast kunnen deze stoffen ook negatieve effecten hebben op de gezondheid van mensen, andere (huis-) dieren en het milieu. Vermijd de volgende ingrediënten, of wees extra voorzichtig:
- Organofosfaten: Vergiftiging door organofosfaten kan leiden tot chronische gezondheidsproblemen zoals anorexia, spierzwakte en stuiptrekkingen. Een bekend voorbeeld van een organofosfaat is Diazinon.
- Carbamaten: Vergiftigingsverschijnselen van carbamaten komen overeen met die van de organofosfaten, echter het komt iets minder vaak voor. Het komt meestal pas opzetten na langdurig gebruik van producten die carbamaten bevatten.
- Pyrethroïden: Het stofje Permethrin zit in anti-vlooidenmiddelen voor honden, maar pyrethroïden zijn extreem giftig voor katten. Gebruik daarom nooit producten op je kat die bedoeld zijn voor honden.
- Fipronil: Alhoewel het niet vaak voorkomt, reageren sommige katten niet goed op fipronil. De meeste gevallen van fipronilvergiftiging komen voor als gevolg van likken aan de vacht waar het product op zit of door onbedoelde inname. Wees dus extra voorzichtig met een product dat fipronil bevat.
- Imidacloprid: De effecten van imidacloprid zijn te vergelijken met die van fipronil. Het kan allergische reacties veroorzaken bij sommige katten, vooral als het onbedoeld ingenomen wordt. Imidacloprid kan de slijmvliezen, huid en ogen irriteren. Het heeft ook een mogelijk negatief effect op de voortplanting bij langdurig gebruik.
Overweeg om vlooienmiddelen aan te schaffen die minder giftige ingrediënten bevatten. Als je ervoor kiest om een chemisch vlooienmiddel te gebruiken, houd je bij het geven van anti-vlooienmiddelen dan altijd aan de juiste dosis en geef nooit meer dan op de bijsluiter staat aangegeven. Dit verhoogt namelijk de kans op gezondheidsproblemen. Wees ook extra voorzichtig als je een kitten, oudere kat of een kat met gezondheidsproblemen hebt.
Anti-vlooienmiddelen zijn over het algemeen veilig voor (gezonde) katten als ze correct worden gebruikt. Echter, ze kunnen wel bijwerkingen hebben en iedere kat reageert anders op de verschillende middelen. Het is daarom van belang om je kat altijd goed in de gaten te houden na het geven van het middel en in te grijpen als je tekenen van vergiftiging ziet zoals koorts, overgeven, diarree, stuiptrekkingen of ademhalingsproblemen. Neem dan direct contact op met je dierenarts.
Natuurlijke anti-vlooienmiddelen
Natuurlijke producten kunnen een gezondere oplossing bieden, maar let hierbij ook goed op bepaalde stoffen die giftig kunnen zijn voor jouw kat. Verschillende stoffen staan bekend om het opwekken van allergische reacties bij dieren zowel als mensen, en er is weinig onderzoek gedaan over hoe goed natuurlijke producten eigenlijk werken tegen vlooien. De volgende ingrediënten kan je beter vermijden: knoflook, pepermunt, kaneel, citrus, cederhout, rozemarijn, tea tree, lavendel, eucalyptus, calendula en aloë vera. Deze ingrediënten worden vooral veel gebruikt in etherische oliën, of als poeder of pilvorm, maar pas hier dus goed mee op. Er zijn daarbij ook minder bekende ingrediënten die problemen kunnen veroorzaken bij je kat, dus doe altijd eerst onderzoek voordat je iets geeft, en neem desnoods even contact op met de dierenarts.
Hoe voorkom ik vlooien bij mijn kat?
De beste manier om een vlooienbesmetting en herbesmetting te voorkomen, is door je kat regelmatig te controleren op vlooien door te kammen met een vlooienkam. Hou het huis ook goed schoon. Stofzuig regelmatig en was het beddengoed van je kat. Het preventief geven van vlooienmiddelen kan een optie zijn, maar het hoeft niet nodig te zijn als je regelmatig kamt en de omgeving goed schoonhoudt.
Zo bestrijd jij vlooien bij je kat effectief!
De gezondheid van je kat is enorm belangrijk. Het kan niet genoeg benadrukt worden dat vlooien niet alleen ongemak veroorzaken, maar ook ernstige gezondheidsproblemen kunnen veroorzaken, zowel bij je kat als in je huis. Controleer daarom regelmatig op vlooien en neem de juiste maatregelen om te voorkomen dat je huis een broedplaats wordt voor vlooien. Gebruik indien nodig een geschikt anti-vlooienmiddel en neem bij twijfel of zorgen over de gezondheid van je kat direct contact op met je dierenarts. Met de juiste zorg en aandacht kun je jouw kat vlo-vrij houden!
Liefs,
Team Kattenoppas Nederland
https://www.weare-family.com/en-ZA/cat-with-fleas/
https://yourpetandyou.elanco.com/us/parasites/fleas/common-flea-diseases-in-cats#
https://www.sciencedirect.com/topics/agricultural-and-biological-sciences/cat-flea
https://icatcare.org/advice/permethrin-poisoning/
https://www.catmoneo.nl/beste-vlooienmiddel-kat/
https://www.petmd.com/cat/how-use-flea-comb-cats#
https://www.petmd.com/news/view/cat-flea-vaccination-what-you-should-know-36958
https://animalemergencycare.net/pet-poison-prevention-understanding-flea-and-tick-preventive-toxicity-in-cats/
https://www.nrdc.org/stories/nontoxic-ways-protect-your-pet
https://www.anicura.nl/over-huisdieren/kat/kennisbank/permethrin-giftig/
https://www.pan-netherlands.org/wp-content/uploads/2022/05/Middelen-tegen-vlooien-en-teken-bij-huisdieren.pdf
https://www.petmd.com/cat/conditions/neurological/c_ct_organophosphate_carbamate_toxicity#
https://www.dierenkliniekecht.nl/dierziekten/kat/vergiftiging/spot-on-permethrin-vergiftiging-bij-de-kat
https://waarzitwatin.nl/stoffen/imidacloprid
https://vcahospitals.com/know-your-pet/essential-oil-and-liquid-potpourri-poisoning-in-cats#
https://www.wur.nl/nl/nieuws/natuurlijke-bestrijding-van-teken-met-nematoden-veelbelovend.htm#
https://www.petmd.com/cat/can-you-use-essential-oils-cats-fleas-and-ticks
Rust MK. The Biology and Ecology of Cat Fleas and Advancements in Their Pest Management: A Review. Insects. 2017 Oct 27;8(4):118. https://www.mdpi.com/2075-4450/8/4/118
Gupta, Ramesh & Anadón, Arturo. (2018). Fipronil. http://dx.doi.org/10.1016/B978-0-12-811410-0.00042-8
Rust MK. Recent Advancements in the Control of Cat Fleas. Insects. 2020 Sep 29;11(10):668. https://www.mdpi.com/2075-4450/11/10/668
Liza van der Horst
Liza is een enorme kattenliefhebber en al jaren trotse kattenoppas bij Kattenoppas Nederland, waar ze haar passie omzet in werk. Met haar uitgebreide ervaring en kennis van katten is ze daarom ook tekstschrijver voor onze blog. Daarnaast is Liza ook onze huis fotograaf en haalt ze in haar vrije tijd graag de camera tevoorschijn. Hiermee zet ze de liefste katten met hun charmante persoonlijkheden op de foto.
