Plast jouw kat ineens in huis? Dat is vervelend, maar niet direct reden tot paniek. Het komt vaker voor dan je denkt, en er zijn verschillende redenen waarom katten dit gedrag vertonen. Denk bijvoorbeeld aan stress door veranderingen in huis of territoriaal gedrag naar andere katten toe. Misschien vindt jouw kat de kattenbak niet prettig, of zit er toch een medische reden achter. Het begrijpen van de oorzaak is belangrijk om effectief met het probleem om te gaan. Als je weet waarom jouw kat in huis plast, is het meestal gemakkelijk op te lossen.
Het verschil tussen sproeien en plassen
Voordat je uitzoekt wat het probleem kan zijn, is het belangrijk om te bepalen of jouw kat plast of sproeit. Dit onderscheid is belangrijk omdat de oorzaken en aanpak van elkaar verschillen.
Plassen
Een kat die plast, doet dit meestal in een gehurkte positie, zoals hij dat op de kattenbak doet. Het zijn vaak grotere hoeveelheden die je vindt op een horizontale oppervlakte zoals de vloer of op iets zachts zoals het bed. Dit gedrag wordt vaak veroorzaakt door medische problemen, stress of ongemak met de kattenbak.
Sproeien
Als een kat sproeit, doet hij dit meestal staand met een rechte straal naar achter. Dit zijn kleinere hoeveelheden die een sterke geur hebben. Sproeien is gemakkelijk te herkennen als je het ziet, omdat de staart van de kat trilt tijdens het sproeien en je de straal duidelijk ziet. Dit soort plasjes vind je dan ook vaak op een verticale oppervlakte zoals de muur. Vaak zijn het ongecastreerde katers die sproeien, maar dat hoeft niet altijd het geval te zijn. Ook gecastreerde katers en zelfs poezen kunnen sproeien. Van nature sproeien katten om hun territorium af te bakenen of als ze op zoek zijn naar een partner. Sproeigedrag in huis is dan ook vaak hieraan gerelateerd of aan stress als gevolg van veranderingen in de omgeving, maar ook sproeien kan een medische oorzaak hebben.
Het herkennen van het specifieke gedrag van je kat, of het nu plassen of sproeien is, is cruciaal om de juiste stappen te nemen om het probleem aan te pakken. Bij plas- en sproeiproblemen is medisch advies van een dierenarts essentieel.
Waarom plast mijn kat in huis?
Er zijn veel verschillende redenen die ervoor kunnen zorgen dat jouw kat ineens plast in huis. Belangrijk is om altijd eerst een medische reden uit te sluiten. Bepaal eerst of jouw kat plast of sproeit, en bespreek het probleem vervolgens met de dierenarts om te kijken of er mogelijk een medische oorzaak achter ligt. Als dit niet het geval is, kan je verder zoeken naar de oorzaak van het probleem. Het is nu van belang om jouw kat zo goed mogelijk te observeren.
De kattenbak
Het probleem kan liggen aan de kattenbak zelf. Het is van belang dat de kattenbak altijd schoon is. Bij een vieze kattenbak kan je kat ervoor kiezen om zijn behoefte ergens anders te doen dat aantrekkelijker is voor hem. Ook als hij het jarenlang op een ‘vieze’ bak heeft gedaan, kan hij ineens besluiten het ernaast te doen. Het soort kattengrit kan ook een oorzaak zijn dat je kat ineens buiten de bak plast. Hij kan het grit misschien onprettig vinden. Daarnaast kan het ook aan de kattenbak zelf liggen. Als je kat naast de kattenbak plast, vindt hij de bak misschien te klein, staat deze op de verkeerde plek of zijn er niet genoeg kattenbakken.
Stress en angst
Ook kunnen stress en angst een reden zijn voor het plassen in huis. Veranderingen in de omgeving of dagelijkse routine en conflicten met andere katten kunnen leiden tot angst bij katten en hun neiging om in huis te plassen vergroten. Daarnaast kan het voorkomen dat katers sproeien om hun territorium af te bakenen naar andere katten toe. Poezen kunnen ook gaan plassen/sproeien als ze krols zijn en hun geur willen verspreiden om katers aan te trekken.
Chronisch gedragsprobleem
Als het plassen of sproeien al langer voorkomt of iets is dat vaker terugkomt, dan kan er sprake zijn van een chronisch gedragsprobleem. Bepaal eerst of het komt door langdurige stress. Is dit niet het geval? Dan is jouw kat ondertussen waarschijnlijk gewend aan het plassen buiten de bak. Het is dan belangrijk om het ongewenste gedrag af te leren en goed gedrag te belonen.
Medische oorzaak
Het komt vaak voor dat een medische aandoening de reden is dat een kat opeens in huis plast. De kat associeert de kattenbak dan met een pijngevoel en stopt vervolgens met het gebruiken van de bak. Hier zijn enkele voorbeelden van de meest voorkomende aandoeningen die onzindelijkheid kunnen veroorzaken:
- Blaasgruis
- Plasbuis verstopping
- Blaasontsteking
- Infectie
- Nierfalen
- Diabetes
- Schildklieraandoening
- Leveraandoening
- Artrose
- Dementie
- Blindheid
Het is belangrijk om het gedrag van je kat goed in de gaten te houden en te kijken of hij symptomen van ziekte of pijn vertoont. Enkele voorbeelden van een mogelijke medische aandoening zijn veel kleine beetjes plas, bloed in urine, een afwijkende houding tijdens het plassen, miauwen tijdens of na het plassen of het regelmatig likken van de geslachtsdelen.
Oudere kat
Heb jij een oudere kat die in huis plast? Let dan extra op symptomen van artrose, dementie of blindheid. Plasproblemen komen vaker voor bij oude katten om deze redenen. Als een oude kat in huis plast, kan dat bijvoorbeeld komen door dementie oftewel vergeten waar de bak staat, blindheid en de bak dus niet kunnen vinden, of artrose waarbij de plashouding pijn kan doen.
Als jouw kat in huis plast of sproeit, is het altijd van belang om de dierenarts te raadplegen. Als een medische oorzaak is uitgesloten, is het tijd om eens met een kritische blik te kijken naar de kattenbak.
Kattenbak
Katten kunnen in huis plassen als gevolg van ontevredenheid over de kattenbak. Dit kan verschillende oorzaken hebben, zoals een vieze kattenbak, een onaangename kattenbakvulling, het formaat van de kattenbak, niet genoeg kattenbakken of zelfs de locatie van de kattenbak. Het is belangrijk om de voorkeuren van je kat te begrijpen en ervoor te zorgen dat de kattenbak schoon en aantrekkelijk is. Dat betekent dat je altijd genoeg kattenbakken moet neerzetten op een rustige plek en dat je dagelijks schept en regelmatig verschoont. Door aan de behoeften van je kat te voldoen en de kattenbak omgeving optimaal te maken, zorg je ervoor dat de kattenbak de aantrekkelijkste plek is om de behoefte te doen.
Plast jouw kat direct naast de kattenbak? Dan is dit een teken dat hij de bak wel wil gebruiken, maar er waarschijnlijk ontevreden over is. Katten geven de voorkeur aan een grote kattenbak, vaak zonder klep of deksel, en kattenbakgrit met fijne, ongeparfumeerde klontvormende korrels. Experimenteer met verschillende kattenbakken, kattenbakkorrels en locaties om te kijken of dit het plasprobleem verhelpt. Is dit alsnog niet het geval? Dan kan het plassen of sproeien een gedragsprobleem zijn als gevolg van stress of angst.
Stress en angst
Katten reageren over het algemeen niet goed op veranderingen in de omgeving en ervaren daardoor sneller stress. Plassen naast de kattenbak kan een manier zijn voor je kat om je te laten weten dat hij zich niet op zijn gemak voelt. Een veel voorkomend misverstand is dat een kat in huis plast uit protest, of omdat hij boos is, maar dit is niet zo. Jouw kat voelt zich niet prettig door een bepaalde situatie en kiest er simpelweg voor om op een fijnere plek te plassen. Er zijn veel redenen die mogelijk tot stress leiden en ervoor kunnen zorgen dat jouw kat plast of sproeit in huis:
- Door een verhuizing of verbouwing of het verplaatsen van meubels
- Als er nieuwe mensen op bezoek komen
- Als er een nieuwe kat bij het huishouden komt
- Door spanning tussen katten in huis
- Als er een vreemde kat in huis of in de tuin komt
- Door aanpassingen in de dagelijkse routine
- Door straf van de eigenaar (doe dit nooit!)
Zoek uit wat jouw kat stress geeft en verminder of verwijder de stressfactor. Bied altijd een veilige plek waar jouw kat zich kan terugtrekken en introduceer veranderingen in de omgeving geleidelijk. Het voorkomen van stress is altijd beter dan het later te moeten oplossen.
Kattenpis schoonmaken en geur verwijderen
Als jouw kat toch al in huis heeft geplast, is het belangrijk om dit goed schoon te maken en de kattenpis lucht te verwijderen, zodat jouw kat niet herhaaldelijk op dezelfde plek in huis plast. Als kattenpis opdroogt, komt de doordringende geur van ammoniak vrij. Katten hebben een goed reukvermogen, dus zelfs als wij de urine niet meer kunnen ruiken, kunnen zij dat nog wel. Dat zet ze ertoe aan om weer op dezelfde plek te blijven plassen. Daarnaast is het voor dieren en mensen ook slecht voor de gezondheid om ammoniak langdurig in te ademen. Het is om deze redenen van belang om de kattenurine zo snel en goed mogelijk te verwijderen.
Urine kan je niet op dezelfde manier schoonmaken zoals je dat bij normale vlekken zou doen, omdat urine bepaalde stoffen bevat die veel lastiger af te breken zijn. Daarnaast kan het extra lastig zijn als jouw kat bijvoorbeeld op het matras of op de bank heeft geplast. De urine trekt dan naar binnen en is bijna onmogelijk te verwijderen.
Schoonmaakmiddelen
De meeste huishoudelijke schoonmaakmiddelen zoals schoonmaakazijn, baking soda, alcohol, bleek en chloor zijn niet geschikt om kattenpis en de lucht ervan helemaal te verwijderen. Ook luchtverfrissers en parfum werken niet. Sterker nog, het kan het plassen juist verergeren, omdat de kat de sterke lucht van sommige middelen onaantrekkelijk vindt en het wil verbergen met zijn eigen lucht. Daarnaast zijn sommige producten zelfs giftig voor katten.
Speciale urineverwijderaar
Het enige wat echt goed werkt, is om een speciale urineverwijderaar aan te schaffen die enzymen gebruikt om alle bestanddelen van de urine af te breken. Houd daarbij rekening met het oppervlak waar de urine zich op bevindt. Heeft je kat op kleding of dekens geplast? Dan kan je deze in de was doen met een enzym reiniger. Heeft jouw kat ergens anders geplast zoals op de vloer, de muur, het bed of de deurmat? Dep dan eerst de urine weg en reinig de plek daarna grondig volgens de instructies op het product. Zorg er voor dat je kat de komende dagen niet bij de plek kan komen door de deur te sluiten of de plek af te dekken, zodat hij eventueel aangeleerd gedrag niet voortzet.
Plassen in huis afleren
In eerste instantie willen we benadrukken dat het straffen van je kat het probleem niet oplost. Straffen levert juist alleen maar (extra) stress op bij je kat en kan het plassen verergeren. Wrijf de neus van de kat dus niet in de urine, schreeuw niet tegen hem en sluit hem ook niet op in een kleine kamer met een kattenbak. Het beste is om de oorzaak van het gedrag zo snel mogelijk te identificeren en te veranderen. Hoe langer het gedrag aanhoudt, hoe moeilijker het wordt om het probleem te verhelpen.
Gedrag afleren
Het plassen in huis kan worden afgeleerd door ongewenst gedrag af te leren en gewenst gedrag aan te moedigen. Maak na het plassen grondig schoon met het juiste product en bedek de plek vervolgens met bijvoorbeeld zilverfolie of dubbelzijdige tape. Zo leer je ongewenst gedrag af. Katten houden er namelijk niet van om hier overheen te lopen en zullen de plek vermijden. Ook kan je bijvoorbeeld een laken over de bank leggen of de kamer afsluiten, zodat hij er niet bij kan. Vervolgens wil je aanmoedigen dat je kat plast op de kattenbak. Dit doe je door de bak en omgeving zo aantrekkelijk mogelijk te maken. Experimenteer met het type kattenbak, kattenbakkorrels en locatie. Als je kat vaak op dezelfde plek in huis plast, zet hier dan een extra kattenbak neer en verplaats deze langzaamaan terug naar de oorspronkelijke plek.
Wat te doen als jouw kat in huis plast
Als je ontdekt dat je kat in huis plast, kan dit zeker zorgen baren, maar het is belangrijk om geduldig te blijven en je kat hier niet voor te straffen. Er is altijd een reden en een bijhorende oplossing voor. Het begint met het begrijpen van de oorzaak, waarbij medische redenen eerst moeten worden uitgesloten. Het onderscheid maken tussen plassen en sproeien is van essentieel belang om de juiste aanpak te bepalen. Zodra medische problemen zijn uitgesloten, kan je kijken naar de kattenbak. Zorg ervoor dat deze schoon, comfortabel en aantrekkelijk is voor je kat. Stress en angst kunnen ook een reden zijn dat jouw kat buiten de bak plast. Zoek uit wat jouw kat stress geeft en verminder of verwijder de stressfactor. Daarbij is het grondig schoonmaken van de kattenpis van belang om herhaling te voorkomen. Met geduld en de juiste aanpassingen aan de leefomgeving zorg je ervoor dat je kat het plassen in huis afleert.
Liefs,
Team Kattenoppas Nederland
https://www.praktijkvoorkattengedrag.nl/onzindelijkheid-en-sproeien/eerste-hulp-bij-onzindelijkheid/
https://www.praktijkvoorkattengedrag.nl/kat-plast-ineens-in-huis/
https://voormijndier.nl/blogs/post/help-mijn-kat-is-onzindelijk
https://www.thesprucepets.com/cat-peeing-everywhere-552307
https://justcatsclinic.com/urinating-outside-the-litter-box-what-to-do-when-its-behavioral/
https://www.webmd.com/pets/cats/how-to-stop-a-cat-from-peeing
https://blog.lekkerinjevacht.com/kat-plast-in-huis/
https://blog.lekkerinjevacht.com/sproeien/
https://www.petmd.com/cat/behavior/6-reasons-your-cat-peeing-outside-litter-box
Liza van der Horst
Liza is een enorme kattenliefhebber en al jaren trotse kattenoppas bij Kattenoppas Nederland, waar ze haar passie omzet in werk. Met haar uitgebreide ervaring en kennis van katten is ze daarom ook tekstschrijver voor onze blog. Daarnaast is Liza ook onze huis fotograaf en haalt ze in haar vrije tijd graag de camera tevoorschijn. Hiermee zet ze de liefste katten met hun charmante persoonlijkheden op de foto.
